Hellenic Business

Ως εν δυνάμει «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» χαρακτηρίζονται από το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters τα σενάρια εξόδου μιας χώρας -συγκεκριμένα της Ελλάδας- από την ευρωζώνη, τα οποία συνεχίζουν να πέφτουν «βροχή» εν μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οικονομολόγοι, αναλυτές και πολιτικοί έχουν επιδοθεί σε έναν ατέρμονα κύκλο ανταλλαγής απόψεων, που πολλοί φοβούνται ότι προμηνύει το δυσοίωνο μέλλον του ονείρου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Οι συζητήσεις, ωστόσο, για πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ έχουν ήδη εξαντλήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε αυτήν, ενώ έχουν συμβάλει στην αύξηση του κόστους δανεισμού για τους άλλους δύο «ασθενείς» του ευρωπαϊκού Νότου, την Ισπανία και την Ιταλία. Όσο συνεχίζονται, δε, καθιστούν όλο και πιο δύσκολη την επιστροφή στις αγορές, που προγραμματιζόταν για του χρόνου, για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, οι οποίες έχουν υποχρεωθεί σε πακέτα διάσωσης υπό σκληρές προϋποθέσεις.

Αυτοί οι φόβοι βέβαια, ενισχύονται και από την ανησυχία για τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα μπορούσαν να προκληθούν σε άλλα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ: το κόστος θα είναι τεράστιο τόσο για τους επενδυτές όσο και για τους φορολογουμένους ενώ η ολοκληρωτική διάλυση της ευρωζώνης πιθανή. Σε αυτό το επικίνδυνο «ντόμινο» που θα έδιωχνε τους ξένους επενδυτές έχει αναφερθεί, άλλωστε, και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η οποία δήλωσε ξεκάθαρα τον περασμένο Νοέμβριο ότι μεγαλύτερη προτεραιότητα αποτελεί η σταθερότητα του ευρώ και όχι το αν η Ελλάδα θα συνεχίσει να συμμετέχει σε αυτό.

Όλα αυτά, ενώ η Ελλάδα, η οποία μετά τις πρόσφατες εκλογές, σύμφωνα με το Reuters, έδειξε την θέλησή της να συμβαδίσει με το πρόγραμμα προσαρμογής που της έχουν επιβάλει οι δανειστές της, έχει ξεφύγει από τους δημοσιονομικούς στόχους της και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έπαψε να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για την παροχή ρευστότητας προς τις τράπεζες της χώρας.

Πολλοί είναι εκείνοι που «ποντάρουν» και στην έξοδο άλλων κρατών πέραν της Ελλάδας από την οικονομική και νομισματική ένωση των 17. Ο αμερικανός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί έγραψε πρόσφατα ότι θεωρεί πολύ πιθανό το ενδεχόμενο η Φινλανδία να είναι εκείνη που θα εγκαταλείψει πρώτη την ευρωζώνη παρά την οικονομική της ευρωστία και το τριπλό Α από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης: η πιθανή έξοδος της Ελλάδας και η απουσία της Ιταλίας και της Ισπανίας από τις διεθνείς αγορές καθιστούν τον κίνδυνο μεγαλύτερο από τα οφέλη της συμμετοχής της στο κοινό νόμισμα.

Μέχρι και η «θεωρία παιγνίων» έχει επιστρατευθεί στην προσπάθεια να προβλεφθεί ποιος θα είναι ο πρώτος που θα αποχαιρετήσει την ευρωζώνη. Η εν λόγω θεωρία θέλει την Ιταλία και την Ιρλανδία να έχουν μεγαλύτερο συμφέρον να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη από την Ελλάδα, ενώ η Ιταλία θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερες πιθανότητες για συντεταγμένη έξοδο, αφού μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξή της με ένα λιγότερο ισχυρό νόμισμα. Ακόμη, η Γερμανία διαθέτει λιγότερα κίνητρα να φύγει από οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος, ενώ παρουσιάζεται στον ίδιο βαθμό με την Ελλάδα μη διατεθειμένη να προχωρήσει σε περαιτέρω «θυσίες» για τη διάσωση της ευρωζώνης.

Η συνθήκη του Μάαστριχτ δεν προβλέπει έξοδο μιας χώρας από την ευρωζώνη, ωστόσο η συνθήκη της Λισσαβόνας άφησε για πρώτη φορά ανοιχτό το «παραθυράκι» εξόδου μιας χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν, όμως, και αντιπροτάσεις σε αυτό, όπως εκείνη περί «ευρωποίησης» που διατύπωσε οικονομολόγος από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Σύμφωνα με αυτή, ένα κράτος-μέλος θα μπορούσε να παραμείνει στο ευρώ, χάνοντας όμως το δικαίωμα της ψήφου και την πρόσβαση σε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μέχρις ότου βελτιώσει τη δημοσιονομική του κατάσταση.