Τεκμήρια διαβίωσης: Πως θα γίνεται ο υπολογισμός του εισοδήματος

Αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των νέων τεκμηρίων διαβίωσης που ετοιμάζει η κυβέρνηση εκφράζουν παράγοντες της αγοράς τη στιγμή που οι επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών «ποντάρουν» πάρα πολύ στη νέα μεθοδολογία που θα θεσπιστεί προκειμένου να συλληφθεί μέρος έστω της καλπάζουσας φοροδιαφυγής και να αυξηθούν έτσι τα έσοδα του Δημοσίου που εξακολουθούν να βρίσκονται στο «κόκκινο».

Σύμφωνα με στατιστικάστοιχεία το 95% της συνολικής διαφοράς εισοδημάτων που προστίθεται με τα τεκμήρια αφορά φορολογουμένους με δηλωθέν εισόδημα μικρότερο από το ελάχιστο αφορολόγητο, πράγμα που σημαίνει ότι συμβολή των τεκμηρίων στην περιστολή της φοροδιαφυγής είναι αμελητέα.

Η άμεση απόδοσή τους δεν ξεπερνά το 2%2,5% του συνολικού φόρου της κλίμακας, ποσοστό που μόλις καλύπτει το κόστος ελέγχου των δηλώσεων. Ετσι, με τα ως τώρα δεδομένα η συμβολή των τεκμηρίων στη σύλληψη της φοροδιαφυγής κρίνεται μηδενική και για τον λόγο αυτόν είχε προταθεί παλαιότερα η κατάργησή τους.

Υπολογισμός  εισοδήματος
Πρόσωπο το οποίο διετέλεσε γενικός διευθυντής Φορολογίας στο υπουργείο Οικονομικών είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ότι «με τα τεκμήρια φορολογούνται οι αδαείς και οι αδιάφοροι».

Αυτή η διαπίστωση είναι πέρα για πέρα αληθής, διότι η φορολογική νομοθεσία παρέχει στους φορολογουμένους αξιόλογες δυνατότητες αποφυγής του τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματος. Και αυτές αξιοποιούν με θαυμαστό τρόπο οι έχοντες και κατέχοντες. Δυστυχώς τη «νύφη» με τα τεκμήρια την πληρώνουν τα κορόιδα. Με βάση ασφαλείς πληροφορίες το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζεται να καταργήσει τα ισχύοντα

τεκμήρια διαβίωσης και να εφαρμόσει νέα τα οποία θα τα ονομάσει πλέον «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης». Τα νέα τεκμήρια θα βασίζονται στη λογική του ελάχιστου κόστους χρήσης περιουσιακών στοιχείων όπως είναι τα ακίνητα, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής κτλ. Με το νέο καθεστώς θα προκύπτει ένα ελάχιστο εισόδημα το οποίο οι φορολογούμενοι θα πρέπει να το ξεπερνούν στην περίπτωση που θέλουν να αποφύγουν τον έλεγχο της Εφορίας. Αν όμως κάποιος δηλώσει χαμηλότερα εισοδήματα από αυτά που θα προκύπτουν με βάση τα νέα τεκμήρια τότε θα πρέπει να επισκεφθεί την Εφορία και να δικαιολογήσει πώς γίνεται να ζει με τα χαμηλά αυτά εισοδήματα ενώ στην κατοχή του έχει πρώτη κατοικία, εξοχικό, δύο αυτοκίνητα, σκάφος αναψυχής κτλ.

Συγκεκριμένα, το ελάχιστο κόστος συντήρησης των κατοικιών θα προκύπτει από το γινόμενο των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων επί ενός συντελεστή που ακόμη δεν έχει καθοριστεί. Με αυτόν τον τρόπο το υπουργείο Οικονομικών θα δημιουργήσει μια βάση δεδομένων και θα ξέρει ότι, για παράδειγμα, στο Ψυχικό το μέσο κόστος χρήσης και συντήρησης μιας κατοικίας 100 τετραγωνικών μέτρων είναι 1.500 ευρώ τον μήνα και στο Περιστέρι είναι 500 ευρώ. Με βάση λοιπόν τις αντικειμενικές αξίες θα προσδιορίζεται το ελάχιστο κόστος χρήσης. Για τα αυτοκίνητα και τα σκάφη αναψυχής θα εφαρμοστούν τα ελάχιστα κόστη χρήσης και συντήρησης όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί από εκπροσώπους εισαγωγέων αυτοκινήτων και σκαφών αναψυχής.

Αρα με τον νέο τρόπο αν εφαρμοστεί, θα επιβληθεί σε περισσότερους φορολογουμένους και ειδικά σε αυτούς που φοροδιαφεύγουν και δηλώνουν ελάχιστα εισοδήματα. Ως σήμερα τα όρια 200 τ.μ. της α΄ κατοικίας, τα 150 τ.μ. της δευτερεύουσας κατοικίας, τα 50.000 της εργοστασιακής αξίας των ΙΧ αυτοκινήτων εξαιρούσαν σχεδόν όλους τους φορολογουμένους από τις τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης.

Οι ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης θα έχουν εφαρμογή όχι μόνο σε μισθωτούς και συνταξιούχους αλλά κυρίως στους επαγγελματίες και τους εμποροβιοτέχνες οι οποίοι δηλώνουν προκλητικά χαμηλά εισοδήματα σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών. Τις τελικές αποφάσεις για το συγκεκριμένο σύστημα θα λάβει ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου ύστερα από εισηγήσεις που θα λάβει από τους δύο αρμόδιους γενικούς γραμματείς κκ.

Δ. Γεωργακόπουλο και Ηλ. Πλασκοβίτη μόλις ολοκληρωθεί ο κοινωνικός διάλογος για τη φορολογική μεταρρύθμιση. Πάντως στελέχη τραπεζών που συναναστρέφονται καθημερινά με επαγγελματίες, εμπόρους και παράγοντες της οικονομικής ζωής του τόπου αναφέρουν ότι «η άσκηση περί φοροδιαφυγής είναι θεωρητική. Αυτή τη στιγμή η κρίση έχει πλήξει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες και μια φορολογική επιδρομή ναι μεν δεν θα πλήξει σημαντικά τους ευημερούντες του κάθε κλάδου αλλά θα γονατίσει τους υπόλοιπους και θα οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας».

Αλαλούμ με τις αποδείξεις
Συνεχίζεται το αλαλούμ με τις αποδείξεις καθώς στο υπουργείο Οικονομικών έχουν αποφασίσει να λαμβάνονται όλες οι αποδείξεις για τον προσδιορισμό των νέων αφορολογήτων και για πρόσθετη έκπτωση φόρου, αλλά δεν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με το πώς θα δηλώνονται οι αποδείξεις στη φορολογική δήλωση.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει δηλώσει δημοσίως ότι θα πρέπει να κρατάμε όλες τις αποδείξεις με εξαίρεση αυτές που αφορούν παροχή υπηρεσιών ΔΕΚΟ (φως, νερό, σταθερό τηλέφωνο) καθώς και όσες αγορές αποτελούν τεκμήρια (αυτοκίνητα, ακίνητα, σκάφη αναψυχής). Στη συνέχεια οι αποδείξεις αυτές θα αναγράφονται στις φορολογικές δηλώσεις και συγκεκριμένα ο ΑΦΜ του καταστήματος που έχει εκδώσει την απόδειξη, την ημερομηνία έκδοσης, το ποσό και τον αριθμό της απόδειξης.

Η διαδικασία αυτή φαντάζει για τους περισσότερους πολίτες αρκετά σύνθετη καθώς μόνο ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου κάθε απόδειξης αποτελείται από 9 ψηφία. Αυτό σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι θα αναγράφουν στη φορολογική τους δήλωση χιλιάδες νούμερα τα οποία στη συνέχεια θα διασταυρώνονται. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι τι θα συμβεί αν κάποιος πολίτης κληθεί στην Εφορία για διευκρινίσεις για λάθη που έχει κάνει στα ψηφία του ΑΦΜ. Είναι πολύ πιθανόν να αντιμετωπίσει πρόσθετη ταλαιπωρία και το βασικότερο να του επιβληθούν πρόστιμα.

Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει άμεσα να ξεκαθαρίσει το πώς θα δηλώνονται οι νέες αποδείξεις και ποιο θα είναι το τελικό κίνητρο-έκπτωση από τον φόρο που καταβάλλει ο φορολογούμενος.

Το Βήμα